هوالحبیب

عیدی‌اش را نقد گرفت

بلیط یکسره تا بهشت

هوالحبیب

جان می‌کنیم

تا این روزها

بیایند و بروند

سخت است

و نفس‌گیرند ثانیه‌ها.

از پس این همه سال‌

سایه مهربانش

رو سرمان بود

پدری که

فقط همدم

و همراه پیامبر نبود

بالاتر از آن

جانش بود.

ما عزاداریم

عزادار پدری

که با رفتنش

ارکان هدایت

ریخت…

بهای جان
خبر گشته بود و حالا داشت از دبهای جان
خبر گشته بود و حالا داشت از دهان زن همسایه بیرون می‌ریخت:
- قدحی شیر شاید جانش را بخرد.
حلیمه بازی‌اش را نیمه رها کرد و وارد خانه شد. مادرش در گوشه‌ای از حیاط سرگرم ریسیدن پشم‌ها بود. آفتاب روی صورتش تند می‌تابید. روز قبل مرد یهودی آمده بود و چیزی گفته بود. مادر از سر غیظ پشته پشم‌ها را پرت کرده بود گوشه حیاط و در را به رویش بسته بود محکم، طوری که دلش لرزیده بود. از همان لحظه چسبیده بود به چرخ مگر اندازه چند رکعت نماز. به دست‌هایش نگاه کرد. زبر و سخت به نظر می‌رسید مثل دست مردها. پول پشم‌ها به زور خرج افطار و سحر را می‌رساند. باید چه می‌کرد؟ در خانه چیزی نبود تا بهای یک قدح شیر شود. در کنج اتاق زانو به بغل بغ کرد. چشم ‌چرخاند توی طاقچه‌ها و رف‌های تهی. کسی انگار توی گوشش خواند:
-خلخال.
- آن که یادگار پدر…
پی حرفش را نگرفت. حالا پدر دیگری غیر از اباالحسن نداشت. از پس پستویی، پیچیده در بقچه‌ای، بیرونش کشید. نزدیک گوش‌ها برد و تکان داد. صدای به هم خوردن دانه‌ها پیچید توی اتاق. بعد بو کشید. بوی دست‌های پدر را داشت. اما وقت تنگ بود. قدحی سفالی از گوشه اتاق برداشت و بیرون زد. صدای مادر به دنبالش تا دم در طلبکارانه کش آمد:
- کجا دوباره؟
می‌دانست چند کوچه آن‌طرف‌تر مردی گله‌ای شتر دارد و شیر فراوان. کوبه را کوبید. هیکلی تنومند در چارچوب پیدا شد. عضلاتش از زیر جامه داد می‌زد چه می‌خواهی؟ از زمختی چهره‌اش خوف کرد. اما پا پیش گذاشت. نفس‌نفس می‌زد هنوز.
- قدحی شیر برای…
مرد اخم‌آلود و خسته پرسید:
- بهایش را آورده‌ای؟
دستی که خلخال را بغل زده بود دراز کرد. از نگاه مرد تعجب می‌ریخت. حلیمه جلوتر رفت.
- یعنی بس نیست؟
مرد زانو زد. پنجه بازش را دوباره بست و گفت:
- اگر برای اباالحسن می‌بری شتاب کن.
باید از راه نخلستان می‌رفت. کم و کوتاه‌ بود. مثل همه وقت‌هایی که غم یتیمی امانش را می‌برید و او راهی این خانه می‌شد. رهایش می‌کردی با چشم‌های بسته هم می‌رفت.
می‌دوید که سوزشی در جانش نشست. ایستاد. نگاه کرد به پاهای برهنه‌اش. تیزی شاخه‌ای از نخل پوستش را دریده بود. لب‌هایش را گزید. جای زخم ذوق ذوق می‌کرد. خون می‌ریخت در جان زمین تشنه. جای نشستن نبود اما. کسی توی سرش ضرب گرفته بود: جان اباالحسن بند است به قدحی شیر.
به جلوی خانه که رسید غوغایی بود. صف در صف مردها ایستاده بودند. دلش ریخت. ستون هیکل‌ها را شکافت. در چارچوب مردی ایستاده بود به غایت بلند. گوشه عبایش را کشید. مرد برگشت. نگاهش مثل اباالحسن جاری بود. زانو زد برای بار چندم. دستی بر سرش کشید و گفت:
- اباالحسن سیراب…
این بار اما گریه امانش نداد. اشک‌هایش ریخت توی قدح شیر دست حلیمه.هان زن همسایه بیرون می‌ریخت:
- قدحی شیر شاید جانش را بخرد.
حلیمه بازی‌اش را نیمه رها کرد و وارد خانه شد. مادرش در گوشه‌ای از حیاط سرگرم ریسیدن پشم‌ها بود. آفتاب روی صورتش تند می‌تابید. روز قبل مرد یهودی آمده بود و چیزی گفته بود. مادر از سر غیظ پشته پشم‌ها را پرت کرده بود گوشه حیاط و در را به رویش بسته بود محکم، طوری که دلش لرزیده بود. از همان لحظه چسبیده بود به چرخ مگر اندازه چند رکعت نماز. به دست‌هایش نگاه کرد. زبر و سخت به نظر می‌رسید مثل دست مردها. پول پشم‌ها به زور خرج افطار و سحر را می‌رساند. باید چه می‌کرد؟ در خانه چیزی نبود تا بهای یک قدح شیر شود. در کنج اتاق زانو به بغل بغ کرد. چشم ‌چرخاند توی طاقچه‌ها و رف‌های تهی. کسی انگار توی گوشش خواند:
-خلخال.
- آن که یادگار پدر…
پی حرفش را نگرفت. حالا پدر دیگری غیر از اباالحسن نداشت. از پس پستویی، پیچیده در بقچه‌ای، بیرونش کشید. نزدیک گوش‌ها برد و تکان داد. صدای به هم خوردن دانه‌ها پیچید توی اتاق. بعد بو کشید. بوی دست‌های پدر را داشت. اما وقت تنگ بود. قدحی سفالی از گوشه اتاق برداشت و بیرون زد. صدای مادر به دنبالش تا دم در طلبکارانه کش آمد:
- کجا دوباره؟
می‌دانست چند کوچه آن‌طرف‌تر مردی گله‌ای شتر دارد و شیر فراوان. کوبه را کوبید. هیکلی تنومند در چارچوب پیدا شد. عضلاتش از زیر جامه داد می‌زد چه می‌خواهی؟ از زمختی چهره‌اش خوف کرد. اما پا پیش گذاشت. نفس‌نفس می‌زد هنوز.
- قدحی شیر برای…
مرد اخم‌آلود و خسته پرسید:
- بهایش را آورده‌ای؟
دستی که خلخال را بغل زده بود دراز کرد. از نگاه مرد تعجب می‌ریخت. حلیمه جلوتر رفت.
- یعنی بس نیست؟
مرد زانو زد. پنجه بازش را دوباره بست و گفت:
- اگر برای اباالحسن می‌بری شتاب کن.
باید از راه نخلستان می‌رفت. کم و کوتاه‌ بود. مثل همه وقت‌هایی که غم یتیمی امانش را می‌برید و او راهی این خانه می‌شد. رهایش می‌کردی با چشم‌های بسته هم می‌رفت.
می‌دوید که سوزشی در جانش نشست. ایستاد. نگاه کرد به پاهای برهنه‌اش. تیزی شاخه‌ای از نخل پوستش را دریده بود. لب‌هایش را گزید. جای زخم ذوق ذوق می‌کرد. خون می‌ریخت در جان زمین تشنه. جای نشستن نبود اما. کسی توی سرش ضرب گرفته بود: جان اباالحسن بند است به قدحی شیر.
به جلوی خانه که رسید غوغایی بود. صف در صف مردها ایستاده بودند. دلش ریخت. ستون هیکل‌ها را شکافت. در چارچوب مردی ایستاده بود به غایت بلند. گوشه عبایش را کشید. مرد برگشت. نگاهش مثل اباالحسن جاری بود. زانو زد برای بار چندم. دستی بر سرش کشید و گفت:
- اباالحسن سیراب…
این بار اما گریه امانش نداد. اشک‌هایش ریخت توی قدح شیر دست حلیمه.

هوالحبیب
چشم زمین روشن شد
سینه آسمان شکافت
باران گرفت
و نخستین آیه‌ها بر
لبانت جوانه زد

هوالحق
امروز از آن روزهایی است که اینترنت بنای ناسازگاری دارد. هر لحظه به شروع کلاس نزدیک‌تر می‌شوم تلاشم برای ورود به سامانه بی‌نتیجه‌تر می‌شود. در نهایت مجبورم با لینکی که یکی از اعضا کلاس گذاشته وارد شوم. به خیالم همه آنقدر هولیم که تا ده دقیقه بعد اعضا کلاس که زیر دست و پا ماندند یکی یکی وارد می‌شوند و سلامی می‌دهند!
کلاس روش تحقیق آن هم به شیوه حل مسئله! مبحث این هفته کهن الگوهاست. کهن الگوها در واقع الگوهایی هستند که ما در زندگی برای حل مسائل به کار می‌بریم. به خیالمان با آن همه مسائل را حل کرده‌ایم در حالی که در اشتباهیم. با الگوهایی که در پیش گرفتیم فقط مشکلی بر مشکلات اضافه کردیم. کهن الگوها نوعی چرخه‌های معیوبند که با افتادن در دام آنها مشکلات هیچ وقت حل نمی‌شوند.
مبحث امروز کهن الگوی قورباغه پخته است. اسم جالبی دارد. هر کس چیزی به ذهنش می‌رسد توی فضای چت می‌نویسد:
- مرگ تدریجی یک رویا!
- تغییرات گام به گام!
- استراتژی ایران مقابل اسرائیل!
خلاصه هر کسی اظهار فضلی می‌کند! استاد زورکی خنده‌اش را قورت می‌دهد و ادامه بحث را پی می‌گیرد: در کهن الگوی قورباغه پخته شما مسئله را حل نمی‌کنید؛ بلکه به صورت تدریجی حساسیتتان به مسئله کم می‌شود و آن وقت هست که فکر می‌کنید مسئله حل شده است! یعنی به تدریج به جای حل مسئله، وجود آن برایتان عادی می‌شود و حتی در برهه‌هایی آنقدر اوضاع وخیم می‌شود و این وخامت به تدریج رخ می‌هد که شما هیچ درکی نسبت به آن ندارید! مثل قورباغه‌ای که با افزایش تدریجی دمای آب به مرگ نزدیکتر می‌شود اما درکی از آن ندارد! یا مثل آن چیزی که در صنعت خودرو با آن روبه‌رو هستیم! روزی نیست که شما یا یکی از اطرافیانتان بابت مشکلی که برای خودرو زیر پایش دارد به نمایندگی مراجعه نکرده باشد! اما در قبال آه و ناله شما مسئول نمایندگی می‌گوید: «آقا چه عیبی چه ایرادی. همه جا همین است. اصلا شما می‌دانید ما یک روزی قدرت ساخت آفتابه هم نداشتیم حالا داریم خودرو تولید می‌کنیم. اصلا می‌دانید این چه پیشرفتی است! خیلی از جاها همین نمایندگی هم ندارند. برو یک نان بخور و هزار تا خیرات کن!»
استاد چند مثال دیگر می‌زند و بعد از بچه‌ها می‌خواهد مثال بزنند. یکی می‌نویسد: «بحث حجاب. از چادر به مانتو و از مانتو به بلوز و از بلوز به کشف حجاب! جرات گفتن بالای چشمتان ابروست هم نداری!» یکی دیگر می‌نویسد: «کمی جمعیت. از ده دوازده تا به چهار پنج تا، از چهار پنج‌ تا به دو تا و از دو تا به یکی و از یکی به هیچی! تازگی‌ها برای خالی نبودن عریضه از عروس هلندی و قناری عبور کرده و به هاپو رضایت داده‌ایم!»
یکی دیگر می‌نویسد: «روابط دختر و پسر! روزی با نامه بود بعد شد شماره تلفن الان هم که به آیدی و صفحات مجازی اینستا و تلگرام.»
خلاصه تا به خودمان بیاییم فضای چت شده پر از قورباغه پخته‌هایی که دورو برمان ریخته و خبر نداریم. به قول دوستی چشممان را روی چیزهایی بستیم. آنقدر در تغییرات تدریجی پیش رفتیم که نفهمیدیم کی به اینجا رسیدیم! کاش حداقل بیدار شویم و نخواهیم اشتباهاتمان را عادی جلوه کنیم! کاش برای قورباغه پخته‌هایمان کاری کنیم کارستان!